Günlük hayatımızda telefonumuzdan, kasalara kadar birçok özel eşyamızda ya da hesabımızda şifreleme yöntemini kullanırız. Peki güvenliğimiz için en önemli şeylerin başında gelen şifrenin kökeninin nereden geldiğini biliyor muydunuz? Şifre bilimi olarak bilinen, insan sınırlarını zorlayan kriptoloji nedir?
Kriptoloji Nedir? Nerelerde Kullanılır?
İkinci Dünya Savaşı’nın ortaya çıkmasında ve gelişmesindeki en önemli sebeplerden biri olan kriptoloji bir tür şifre bilimidir. Farklı türdeki iletilerin ya da yazıların belirli bir sisteme uygun olarak şifrelenmesi, bu ileti ve yazıların alıcıya iletilmesi ve iletilen mesajın deşifre edilmesi görevi ile uğraşır. Tüm sistem güvenlikli bir ortamda kurulmuştur. Gizli yazı ve mesajlar, şifreli belgeler bu bilim ile deşifre edilerek incelenebilir.
Genellikle sayı teorisi üzerine kurulu olan kriptoloji kendi arasında kriptografi ve kriptoanaliz olmak üzere iki farklı gruba ayrılır. Kriptografi bir mesaj ya da belgeyi şifrelemek için kullanılır. Kriptoanaliz ise mevcut şifreleri çözmek ya da analiz etmek için kullanılır. Daha çok askeri kurumlarda, özel devlet kurumlarında kullanılan kriptoloji, yazı anlamına gelen kriptos ve gizli anlamına gelen graphi kelimelerin birleşiminden oluşmuştur. Günümüzde kriptolojinin; Sezar Şifrelemesi (Caesar cipher), Doğrusal Şifreleme (Affine Cipher) , Hill Şifrelemesi (Hill Cipher), Açık Anahtarlı Şifreleme (Public Key Cryptography) gibi türleri kullanılmaktadır.
Yaklaşık 4000 yıllık bir tarihe sahip olan kriptoloji ilk olarak eski Mısır medeniyetlerinde, bir katip tarafından kullanılmıştır. Daha sonra farklı alanlarda kullanılan bilim, İkinci Dünya Savaşı sırasında kullanılarak savaşın kaderini değiştirmiş, ülkelerin stratejik planları üzerinde büyük etki göstermiştir. Kriptolojinin tarihi incelendiğinde farklı dönemlerde farklı milletler tarafından da kullanıldığına tanık olunur. Örneğin M.S. Spartalılar tarafından ilk kez askeri alanda kullanılmış, daha sonra Kral Sezar’ın ileride Sezar şifreleme adı ile kullanılacak olan dal ile ilgilendiği ortaya çıkmıştır.
Yaşadığımız çağda internetin ve teknolojinin akıl almaz gelişimi, kriptoloji biliminin de kullanım alanını artırmış ve geliştirmiştir. Geçmiş çağlarda daha çok savaş ve diplomatik alanlarda kullanılan kriptoloji günümüzde en fazla internet alanında kullanılmaktadır. İnternetin gelişmesi ile birlikte ortaya çıkan güvenlik açıkları da kriptolojinin önemini artırmakla beraber, uğraş alanını genişletmiştir.