Birçoğumuz günlük hayat içerisinde kronoloji kelimesi ile karşılaşmış olsa da kimilerimiz için kronoloji nedir, nerelerde kullanılır soruları kafa karıştırıcıdır. Kronoloji Fransızca’dan Türkçe’ye geçmiş bir kelimedir. Tdk anlamı ile olayların tarihsel bir şekilde sıralanması olarak geçen kronoloji, tarih bilimi ile yakından ilgili bir bilim dalıdır. Kronoloji ile geçmişten bu güne oluşum süreçleri tarihlenir ve raporlanarak günümüze ışık tutar. Kronoloji ile uğraşan kişiler zamanı bölümlere ayırarak, gerçekleşen olayları tarihlerine göre sıralar. Tarihi olayların oluş sırasını düzenlemeye ve sıralamaya yarayan kronoloji sayesinde, dünyadaki tüm toplumları etkileyen olaylar sırası ile kolayca takip edilip incelenebilir.
Kronolojinin Önemi
Özellikle tarih ve arkeoloji gibi bilimler açısından önemi son derece büyük olan kronoloji, günümüzün önemli bilim dalları arasında yer alır. Tarihi olaylar incelendiğinde kimi durumlarda tekil bir bilgi hiçbir işe yaramayabilir. Ancak farklı veriler tarihi bir sıraya göre düzenlendiğinde elde edilen bilgiler araştırmacıları anlamlı sonuçlara ulaştırabilir. Kronolojik zaman ise işte bu noktada, farklı bilgilerin anlamlı bir bütün oluşturabilmesi açısından büyük önem taşır.
Günümüzde araştırmalar sonucu bulunan ve üzerinde herhangi bir tarih bulunmayan eski malzemeler için radyo karbon adı verilen bir yöntem kullanılır. Zaman tayini yapmayı sağlayan bu yöntem sayesinde üzerinde tarihi bulunmayan eski malzemelerin ömrü anlaşılabilir. Malzemeler dışında kemik yaşları da radyo karbon sayesinde bulunabilir.
Kronoloji Çeşitleri
1 . Eski Mısır Kronolojisi
Eski Mısır’da krallar Mısır’ın sahibi olmakla birlikte zamanın da bir nevi sahibi sayılırdı. Bu yüzden kralların yaşam ve ölüm sürelerine bakılarak eski Mısır kronolojisine gidilmiştir. Ancak çoğu zaman kralların yaşadıkları tarihler ve isimler net bilinemediği için bu yöntem mevcut belge kullanımını zorlaştırmıştır.
2 . Babil Kronolojisi
Babil kronolojisi Sümer ve Akad olarak ikiye ayrılır. Kral Hamurabi’nin hükümdarlık tarihine göre sıralanan kronoloji aynı zamanda Akad’ların astronomik gözlemlere dayalı takvimlerini esas alır.
3 . Roma Kronolojisi
Günümüzde bizim ve tüm Avrupa devletlerinin kullandığı Miladi takvim, Roma kronolojisinin bir ürünüdür. Roma kronolojisi dünyanın güneş etrafında dönme süresini esas alır. En güvenilen ve en hassas kronolojidir.
Tüm bunlar dışında Asur kronolojisi, Yahudi kronolojisi, Hint kronolojisi, Çin kronolojisi, Yunan ve İslam kronolojisi de bilinen önemli kronolojiler arasında yer alır.